سناریوهای محتمل
اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
احسان پناه‌بر| گمانه‌زنی ها درباره احتمال پاسخ اسراییل به ایران وجود دارد. ایالات‌متحده، مهم‌ترین متحد اسراییل و بازیگر تامین کننده بسیاری از قطعات استفاده شده در سامانه‌های پدافند هوایی اسراییل، از این بازیگر خواسته است که دست از اقدامات تحریک امیز بردارد. جان کربی، سخنگوی کاخ سفید در برنامه «دیدار با رسانه» شبکه ان‌بی‌سی مدعی شد: «اینکه اسراییلی‌ها چگونه پاسخ خواهند داد، به آنها بستگی دارد. ما این را درک می کنیم و به آن احترام می گذاریم، اما رییس‌جمهور بایدن بسیار واضح گفته است: ما به دنبال جنگ با ایران نیستیم.» اما بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل، در ماه‌های اخیر به درخواست‌های جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا برای تنش‌زدایی توجهی نکرده است و همین امر روابط بین دو نفر را تیره کرده است.
به ادعای ناظران اسراییل در حال بررسی پاسخ خود به حمله موشکی و پهپادی بی‌سابقه ایران است. به نظر می رسد که اسراییل درباره اقدامات تلافی‌جویانه اش مردد است و کابینه نیز در این مورد دو پاره شده است. به نظر می رسد اسراییل نتواند به تنهایی و بدون تایید ایالات‌متحده اقدامی کند، اما ادعا دارد که نیروهایش در حالت آماده‌باش هستند و رهبری (ادعایی) هم «اقدام تهاجمی و هم تدافعی» را عهده‌دار خواهد شد. دو تن از اعضای کابینه جنگ سه نفره اسراییل اظهاراتی را ارائه کردند که نشان می‌دهد آنها در حال بررسی پلن ادعایی بلندمدت برای واکنش به اولین حمله مستقیم ایران به سرزمین های اشغالی هستند. اما بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم، تا اواخر روز یکشنبه تصمیمی رسمی را اعلام نکرده بود. این در حالی است که مقام‌های امریکایی هشدار داده‌اند که موشک‌های ایران که شامل بیش از 100 موشک بالستیک می‌شد، اگر رهگیری نمی‌شد، می‌توانست به طرز فاجعه‌باری ویرانگر باشد و احتمال وقوع جنگ منطقه‌ای را بیشتر کند.
در همین رابطه، یوآو گالانت، وزیر جنگ اسراییل مدعی شد که رهگیری موفقیت آمیز موشک های ایران توسط این بازیگر و چندین متحدش فرصتی برای «ائتلاف راهبردی» جدید علیه ایران است. اظهارات ادعایی گالانت به دنبال بیانیه بنی گانتز، یکی از اعضای کابینه جنگ اسراییل مطرح شد، که در آن مدعی شد «[اسراییل] یک ائتلاف منطقه‌ای خواهد ساخت و بهای آن را از ایران به روش و زمان بندی مناسب دریافت خواهد کرد». با این حال، دانیل هاگاری، سخنگوی ارشد نظامی، بعداً مدعی شد که اسراییل گزینه های خود را باز نگه می دارد. هاگاری گفت: «طی چند ساعت گذشته ما برنامه‌های عملیاتی را برای اقدام تهاجمی و دفاعی به تصویب رساندیم.»
بایدن و مقامات او به دنبال متقاعد کردن نتانیاهو و کابینه او بودند که موفقیت ادعایی دفاع موشکی اسراییل با کمک ایالات‌متحده، بریتانیا و سایر متحدانش در ممانعت از حمله نوعی پیروزی است. همچنین، ایالات‌متحده در تلاش بوده است به اسراییل هشدار دهد یک ضدحمله علیه ایران از نظر راهبردی غیرعاقلانه خواهد بود. مقامات امریکایی گفتند که بایدن برای اولین بار اطلاعاتی را در مورد حمله برنامه ریزی شده ایران در تماسی در 4 آوریل جمع‌آوری کرد که همچنین بر بحران انسانی وخیم غزه متمرکز بود. در ده روز بعد، امریکا و متحدانش یک برنامه دفاعی هماهنگ تهیه کردند و امریکا هواپیماها و کشتی‌های بیشتری را به منطقه آورد.
هنگامی که حمله صبح یکشنبه تنش ها فروکش کرد، بایدن در تماسی با نتانیاهو بر «موفقیت اقدام مشترک» ادعایی‌شان تاکید کرد، اما مدعی شد که ایالات‌متحده در هیچ گونه حمله متقابلی علیه خاک ایران شرکت نخواهد کرد. ظاهرا ایالات‌متحده تنها در موضع دفاع از اسراییل حمایت خواهد کرد و در موضع حمله بسیار محتاطانه برخورد می کند. یک مقام ارشد دولت بایدن به نیویورک تایمز گفته است «این راهبرد امریکا سیاست بسیار منسجمی است. هدف ما کاهش تنش‌های منطقه‌ای است. ما خواهان درگیری منطقه‌ای گسترده تر نیستیم. تمرکز ما بر مهار این بحران بوده است.» او تاکید کرده که واشنگتن صداهای اطمینان بخشی از رهبری اسراییل شنیده است. این مقام ادعا کرد: «اسراییل به ما به‌طور واضح گفته است که به دنبال تشدید تنش قابل توجه با ایران نیست.»
مقامات امریکایی با تاکید بر ضعف دفاع موشکی اسراییل در مقابل موشک های بالستیک ایران گفتند که که پرتنش ترین لحظه حمله زمانی رخ داد که ایران 100 موشک بالستیک پرتاب کرد که می توانست ظرف چند دقیقه و در فاصله زمانی کوتاه به اسراییل برسد. تقریبا همه سیستم دفاع موشکی اسراییل سرنگون شدند، درحالی که سامانه‌های رهگیری ناوشکن‌های امریکایی در شرق مدیترانه، یو اس اس آرلی بورک و یو اس اس کارنی، بین 4 تا 10 فروند بودند و این تعداد در مقابل موج شدید حملات ایران چندان کافی نبود. این مقامات گفتند که در صورت شلیک بیشتر موشک از سوی ایران و برخورد آن با نقاط حساس اسراییل در سرزمین های اشغالی می توانست به تشدید تنش منجر شود. به نظر می رسد آن طور که مقامات ایالات‌متحده بارها تصریح کرده‌اند، واشنگتن بیش از تلاش برای حفاظت از اسراییل، به دنبال فروکش کردن تنش در منطقه بوده است.
همه اینها نشان می دهد که اسراییل تحت فشار شدید بایدن و دیگران برای خویشتنداری است. قبل از دیدار اعضای کابینه جنگ اسراییل، بنی گانتز، یکی از اعضای آن و رقیب نتانیاهو، مدعی شد که اسراییل می تواند وقت خود را صرف «ائتلاف منطقه‌ای» کند و «بهای آن را به روش و زمان‌بندی مناسب بر ایران تحمیل کند.» اکونومیست در تحلیلی می نویسد که با این حال، حتی اگر اسراییل پاسخی ندهد، دشمنی دیرینه ایران با اسراییل در همین جا تمام نمی شود. این هفته‌نامه مدعی است که حملات ایران به اسراییل مانند زخمی بود که سر باز کرده است و ممکن است در نتیجه تنش ادامه‌دار در غزه عمیق تر شود. همچنین، نتانیاهو باید بسنجد که تا چه حد می تواند تنش بیشتری بر روابط با امریکا، حامی حیاتی اسراییل وارد کند. او می‌داند که شامیر در انتخابات سال 1992 اسراییل شکست خورد تا حدی به این دلیل که روابط با امریکا بر سر شهرک سازی تیره شده بود. به‌زعم این هفته‌نامه، حملات ایران در حال حاضر شکاف بین بایدن و نتانیاهو را التیام بخشیده است، اما ماجراجویی نتانیاهو می تواند آن را به خطر می اندازد. از سوی دیگر، کشورهای عربی تمایلی به گرفتار شدن در ویارویی بین ایران و اسراییل که نمی توانند آشکارا از آن حمایت کنند، ندارند. ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا نیز نسبت به اقدام تلافی‌جویانه اسراییل دیدی منفی دارد و گفته است که «هیچ‌کس نمی‌خواهد خونریزی بیشتری ببیند.»
در همین رابطه، یان برمر، رییس گروه اوراسیا در شبکه ایکس نوشت که ایران به قدر کافی بر طرح پاسخ خود به اسراییل کار کرده بود تا هم پاسخی معتبر و درخور داده باشد، و هم نسبت به محدودیت ها و راهبرد خود نسبت به افزایش تنش در منطقه آگاه بود و سعی کرد که از این اقدام جلوگیری کند. این تحلیلگر معتقد است که ایران هم از توانایی خود آگاه بوده است و هم از رویکرد بازیگرانی چون ایالات‌متحده و بریتانیا در برابر اسراییل. به همین روی با پاسخی منطقی تلاش داشت از رویارویی بزرگ‌تر در منطقه جلوگیری کند. او معتقد است که مقامات ایران با هشیاری و به محض پایان حمله، اعلام کردند که عملیات ایران انجام شده است، و آن را «عملیاتی محدود» نامیدند تا نشان دهند که ایران به دنبال افزایش تنش نیست. این پاسخی بود با هدف نشان دادن توانایی‌های ایران و حفظ وجهه خود و مقامات این کشور امیدوارند این اقدام‌شان از تشدید بیشتر تنش جلوگیری کند. برمر در پایان می نویسد که اما گستردگی این موشکباران می تواند با تفسیری در کابینه جنگ اسراییل مواجه شود که تشدید تنش را به مسیری تازه سوق بدهد.
مایکل هوروویتز، تحلیلگر و رییس اطلاعات در موسسه مشاوره امنیتی لبک اینترنشنال معتقد است که ایران تلاش کرد تا بر دفاع هوایی اسراییل غلبه کند و ضرباتی سخت به اهداف در نظر گرفته در اسراییل وارد کند. این تحلیلگر معتقد است که تصور این که این حمله تنها یک حمله نمادین بود اشتباه است. او می نویسد که اگر یکی از موشک ها به اسراییلی‌ها آسیب می‌رساند، مقامات اسراییلی مجبور می‌شدند با تشدید تنش‌های خود، وجهه خود را بازیابند و همین مسئله می توانست به تشدید تنش منتج شود.
از سوی دیگر، کشورهای غربی نسبت به عواقب اقتصادی هر گونه درگیری در خاورمیانه نگرانند. توقیف کشتی اسراییلی در تنگه هرمز از سوی ایران بار دیگر نشان داده است که عواقب تشدید تنش چقدر می تواند برای جهان گران تمام شود. این تنگه مهم‌ترین گذرگاه انرژی جهان به شمار می رود. انصارالله یمن نیز در دفاع از مردم غزه هشدار داده است که بر حملات خود به کشتیرانی مرتبط با اشغالگران اسراییلی و حامیان آنها خواهند افزود. پس به نظر می‌رسد کاهش تنش و فیصله دادن به جنگ غزه اولویت کشورهای غربی باشد. این در حالی است که روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از مقامات کابینه جنگ اسراییل گزارش می دهد که کابینه جنگ اسراییل روز یکشنبه تشکیل جلسه داد اما مشخص نکرده است که چگونه به حمله ایران پاسخ دهد. در همین حال، این روزنامه به نقل از سه مقام غربی، مدعی شد که اسراییل ممکن است به زودی به حمله شنبه ایران پاسخ دهد. این مقامات ضمن تکرار موضع کاخ سفید، تایید کردند که ایالات‌متحده در هیچ عملیات تهاجمی از این دست شرکت نخواهد کرد و به اسراییل فشار می‌آورد تا از کاری که می‌تواند درگیری در منطقه را گسترش بدهد، اجتناب کند.
خبرهای بیشتر درباره ی
۱ نفر در مورد این مطلب نظر داده اند
برای ارسال نظر لطفا از طریق اپلیکیشن آخرین خبر اقدام فرمایید
