دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

آمریکا پس از بمباران گسترده ایران به اسرائیل، خواستار خویشتنداری است. نشریه اکونومیست نوشت: بر اساس گزارش اکسیوس، در پس تعارفات تماس تلفنی بایدن با نتانیاهو، تمایل آمریکا برای اجتناب از اقدام تلافی‌جویانه اسرائیل نهفته است که می‌تواند به تشدید وحشتناک تنش‌های منطقه‌ای منجر شود و عمو سام را به ورطه‌ای عمیق‌تر در خاورمیانه بکشاند. با این حال، پس از رویارویی ایران و اسرائیل به عنوان دو قدرت اصلی نظامی در منطقه، ممکن است همه چیز به این سادگی نباشد.

اسرائیل نگران است که به قدرت بازدارندگی‌‌‌اش ضربه‌‌‌ای وارد شده باشد و ممکن است احساس کند مجبور به واکنش است. در 14 آوریل کابینه جنگ اسرائیل با این معضل دست و پنجه نرم کرده است. خواه ناخواه این حمله قواعد بازدارندگی در منطقه را دوباره ترسیم می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه آمریکا در هر تلاش منطقه‌ای برای مهار ایران نقشی حیاتی خواهد داشت.

پس از 6 ماه جنگ طاقت‌فرسا در غزه، تمایل فوری اکثر طرف‌ها اجتناب از یک جنگ منطقه‌ای همه‌جانبه است. آمریکا به اسرائیل گفت که به حمله اسرائیل به ایران نخواهد پیوست. سرمایه‌گذاران نگران هستند که جنگ بیشتر منجر به افزایش شدید قیمت نفت شود. اما ایران اشاره کرده که مایل به افزایش تنش نیست. در توییتی از سفیر ایران در سازمان ملل آمده است: «مساله را می‌توان پایان‌یافته تلقی کرد.» با این حال، ایروانی نسبت به پاسخ «به طور قابل‌توجهی شدیدتر» در صورت اقدام اسرائیل هشدار داد و تاکید کرد ایالات متحده باید دور بماند.

پیشینه‌ای برای خویشتنداری اسرائیل در برابر حمله مستقیم موشکی وجود دارد. در سال 1991 عراق ده‌‌‌ها موشک اسکاد را در جریان توفان صحرا -حمله به رهبری آمریکا برای بیرون راندن نیروهای عراقی اشغال‌‌‌کننده کویت-، به سوی اسرائیل و عربستان سعودی شلیک کرد. به طور غیرمعمول، اسحاق شامیر نخست‌وزیر، تلافی نکرد و در برابر فشارهای آمریکا تعظیم کرد. حملات نادرست اسکاد صدام حسین تحریکی بود که هدف آن کشاندن اسرائیل به جنگ و تضعیف حمایت اعراب از ائتلاف آمریکایی بود. او حدود 40 موشک با کلاهک‌‌‌های معمولی شلیک کرد که باعث آسیب‌‌‌های محدودی در اسرائیل شد، جایی که بیشتر کشته‌‌‌شدگان، بر اثر سکته قلبی و استفاده نادرست از ماسک‌‌‌های گاز تلف شدند.

این اپیزود برای نتانیاهو که معاون وزیر امور خارجه در دولت لیکود شامیر بود، آشناست. برخلاف عراق، ایران در جنگ با یک ائتلاف قرار ندارد. حملات مستقیم هواپیماهای بدون سرنشین و موشکی ایران به اسرائیل نقطه اوج یک جنگ نیمه پنهان چند دهه‌ای است که به طرز خطرناکی آشکار شده است.

ایران نه‌تنها از حماس، بلکه از شبکه‌ای از گروه‌های متحد ذیل «محور مقاومت» حمایت می‌کند. پدافند هوایی اسرائیل بهبود یافته است. تحقیقات پس از سال 1991 به این نتیجه رسید که نرخ رهگیری نسخه قبلی باتری‌‌‌های پاتریوت آمریکایی ارسال شده به اسرائیل ممکن است کمتر از 10‌درصد بوده باشد. از سوی دیگر، تهدید موشکی بسیار بزرگ‌تر است: ایران و متحدانش اکنون صدها‌هزار موشک و راکت از انواع مختلف در اختیار دارند. این ایده که آنها را می‌توان بدون پاسخ به اسرائیل پرتاب کرد، ممکن است برای اسرائیل غیرقابل قبول باشد.

استراتژی نتانیاهو با تلاش مذبوحانه او برای ماندن در قدرت در مواجهه با عدم‌محبوبیت گسترده رنگ‌آمیزی شده است. شرکای ائتلاف راست افراطی او برای یک جنگ طولانی‌مدت برای نابودی حماس در غزه فشار آورده‌اند و اکنون از او می‌خواهند که علیه ایران اقدام کند. در لبنان و جاهای دیگر، اسرائیل اغلب به فرماندهان ارشد حمله کرده است. در ایران، اهداف بالقوه احتمالا متفاوت خواهند بود: غنی‌‌‌سازی اورانیوم و سایر تاسیسات هسته‌‌‌ای ایران که مدت‌‌‌ها در دید آنها بوده است. پایگاه‌های نظامی؛ یا شاید امکاناتی برای ساخت پهپاد و موشک.

با این حال، با انزوای اسرائیل در غزه، حملات ایران نشان داده که چگونه امنیت گسترده اسرائیل به کشورهای دیگری بستگی دارد که تمایل کمتری به تشدید تنش دارند. بسیاری از موشک‌ها و پهپادها قبل از رسیدن به اسرائیل توسط نیروهای آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی سرنگون شدند. اردن نیز کمک کرد و تسلیحات ایرانی را در فضای هوایی خود رهگیری کرد و سایر کشورهای عربی نیز ممکن است به طور غیرمستقیم در آن دخالت داشته باشند. دفاع هوایی لایه لایه اسرائیل که با کمک گسترده آمریکا توسعه ‌یافته، باقی کارها را انجام داد.

وقتی صحبت از حمله به ایران به میان می‌آید، اسرائیل جت‌ها و تانکرهای سوخت‌رسان موردنیاز را در اختیار دارد - به غیر از هواپیماهای بدون سرنشین، موشک‌ها و زیردریایی‌ها. اما هرچه کمک‌های بیشتری از ایالات متحده دریافت کند، ضربه قوی‌تری می‌تواند وارد کند. به عنوان مثال، هواپیماهای اسرائیلی در حالت ایده‌‌‌آل با قابلیت‌‌‌های جست‌وجو و نجات آمریکا برای کمک به خلبانانی که سرنگون می‌‌‌شوند، پشتیبانی می‌‌‌شوند.

نتانیاهو باید بسنجد که چقدر می‌تواند فشار بیشتری بر روابط با آمریکا وارد کند. او می‌داند که شامیر در انتخابات سال 1992 شکست خورد تا حدی به این دلیل که روابط با آمریکا بر سر شهرک‌سازی تیره شد. حملات ایران در حال حاضر شکاف بین بایدن و نتانیاهو را التیام بخشیده است. اما یک انتقام بزرگ آن را به خطر می‌اندازد. با وارد کردن اسرائیل به منطقه سنتکام، آمریکا برای یکپارچه کردن دفاع هوایی منطقه تلاش کرده است. با این حال، کشورهای عربی تمایلی به گرفتار شدن در جنگ بین ایران که از آن می‌ترسند و اسرائیل که نمی‌توانند آشکارا از آن حمایت کنند، ندارند. ریشی سوناک، نخست‌‌‌وزیر بریتانیا نیز از انتقام‌‌‌جویی جلوگیری کرده است: «هیچ‌‌‌کس نمی‌‌‌خواهد خونریزی بیشتری ببیند.» همه اینها نشان می‌دهد که اسرائیل تحت فشار شدید بایدن و دیگران برای خویشتنداری است. قبل از دیدار کابینه جنگ این کشور، بنی‌گانتس، یکی از اعضای آن و رقیب نتانیاهو، پیشنهاد کرد که اسرائیل می‌تواند وقت خود را بگذراند؛ ما یک ائتلاف منطقه‌‌‌ای می‌‌‌سازیم و بهای آن را به روش و زمان‌بندی مناسب از ایران دریافت می‌‌‌کنیم.

با این حال، حتی اگر اسرائیل پاسخی ندهد، مشکل دیرینه ایران با انتقام بازمی‌گردد. در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر، دونالد ترامپ نامزد احتمالی جمهوری‌خواهان، این حمله را ناشی از «ضعف» بایدن در خارج از کشور دانست. به‌رغم درخواست‌‌‌هایشان برای اقدام سخت، تعداد کمی از جمهوری‌خواهان از احتمال غرق شدن در جنگ علیه ایران لذت می‌‌‌برند. با وجود این ممکن است بایدن به چیزی شبیه به سیاست «فشار حداکثری» ترامپ علیه ایران، از جمله تحریم شدیدتر آن برگردد. این ممکن است حتی دشوارتر از گذشته باشد، زیرا چین و روسیه تمایلی به اجرای تحریم‌‌‌ها ندارند. همچنین بایدن نمی‌‌‌خواهد چشم‌‌‌انداز دلهره‌‌‌آور تلاش برای تضمین آتش‌‌‌بس کوتاه‌‌‌مدت در غزه، مبادله گروگان‌‌‌ها و اسیران و در حالت ایده‌‌‌آل، آغاز یک فرآیند سیاسی را که با توافق عادی‌‌‌سازی عربستان سعودی با اسرائیل همراه با پیشرفت باشد، تضعیف کند.

در سال 1991 آمریکا پس از پایان جنگ سرد در اوج قدرت خود بود. در مقابل، بایدن تلاش کرده است تا آمریکا را از مشکلات خاورمیانه خارج کند و آن را غیرممکن دانسته است. هنوز یک الگوی قدیمی که در سال 1991 آشکار شد، دوباره در حال ظهور است: زمانی که اسرائیل با فلسطینی‌‌‌های بدون تابعیت می‌‌‌جنگد، دوستان اسرائیل دو دسته می‌‌‌شوند. زمانی که دولت‌‌‌های رادیکال مانند عراق و ایران به آن حمله می‌کنند، پشت آن جمع می‌‌‌شوند. بایدن یک ائتلاف بین‌المللی اعلام نشده برای دفاع از آسمان اسرائیل تشکیل داده است. او با رهبران گروه 7 تماس گرفته است تا درباره پاسخ به ایران گفت‌وگو کنند. شورای امنیت سازمان ملل نیز این موضوع را بررسی کرد. بایدن درس دیگری را از سال 1991 می‌‌‌داند: هر چه قدرت‌‌‌های خارجی برای مقابله با دشمنان اسرائیل بیشتر دیده شوند، احتمال اینکه خود اسرائیل با خویشتنداری رفتار کند، بیشتر می‌شود.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar