چگونه امید آفرینی کنیم

هنوز مبهوت و گیج است آسمان دلش ماه‌هاست که ابری است. ضربه چنان ناگهانی بود که انگار بعد از 90 شب و روز برایش عادی نشده است. با خود مدام تکرار می‌کند چگونه می‌تواند این اتفاق روی داده باشد. مدام به اتفاق و رویداد می‌نگرد تحلیل‌های گوناگون می‌کند و هزار فرض از جلوی چشمانش رژه می‌روند. فرقی نمی‌کند ضربه چه باشد هر چه باشد ضربه سیر طبیعی زندگی‌ات را از هم گسلانده است. حال این ضربه می‌تواند اعتماد بیش از اندازه به دوستی باشد که سال‌ها با هم رفیق گرمابه و گلستان بودید و یک روز بی‌خبر از همه جا رفتید شرکت و دیدید کار از کار گذشته است. درست در جای ضربه خوردید که اعتماد کردید.

یا خسته از کار روزانه مثل همیشه به خانه رفتید دیدید که همسرتان برای ابد با شما خداحافظی کرده است. این خداحافظی می‌تواند در روانشناسی مدرن هر نامی داشته باشد. چه فرقی برای تو دارد. تو ماندی و هزار پرسش بی‌پاسخ. هیچگاه فکر نمی‌کردی این پیمان ابدی نباشد. یا تصادف در جایی برات رخ داده است.  شما همه نکات ایمنی را رعایت کردید و اما یکی دیگر چنان به ماشینت زد که تنها تو از ماشین سالم خارج شدی. همه عزیزانت را از دست دادی. اما حادثه هیچگاه خبر نمی‌دهد.دنیا دار مکافات است و به قول حافظ:

آدمی در عالم خاکی نمی‌آید به دست

عالمی دیگر بباید ساخت و از نو آدمی

این پرسش در پس ذهنت است چه کسانی به دنیا آمدند و پای ناسور آنها در مشکلات و سختی‌های دنیا تر نشد. کدام آدم آسوده پا به دنیا گذاشت و آسوده از دنیا رفت و روزهای سخت نداشت. به قولی گل بی خارکجاست.

مگر قرآن کریم نمی‌فرماید: لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِی کبَدٍ

همانا انسان را در سختی‌ها آفریدیم. در چنین دنیایی که آسایش متاعی دیریاب است. انتظار زندگی بدون سختی، انتظاری غیر واقعی است. سختی‎ها جزئی از زندگی ما هستند. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «هذِهِ دارُ تَرَحٍ ۳ لا دارُ فَرَحٍ ، ودارُ التِواءٍ لا دارُ استِواءٍ ، فَمَن عَرَفَها لَم یَفرَح لِرَجاءٍ ، ولَم یَحزَن لِشَقاءٍ ». این جا خانه غم است نه خانه سرور و خانه دشواری است نه سرای آسودگی پس هرکس آن را شناخت، در خوشی‌هایش سرمست نمی‌شود و در ناخوشی‌هایش افسرده نمی‌گردد.

امام علی علیه السلام می‌فرماید: «چشم روزگار به ناگواری‌ها پلک می‌زند و مردم در میان پلک‌های او قرار دارند».

این دنیا در نظر بزرگان دین فقط محل ناگواری رنج نیست. فیلسوفان غربی که با ذهن نقاد و غیر دینی به جهان می‌نگریستند بر این جمله پر معنی آلمانی صحه گذاشتند که «از الوار کج و کوله بشریت هرگز چیز راست و درستی ساخته نشد».

اما قرآن با اینکه به انسان هشدار می‌دهد که انسان در رنج آفریده شده است اما انسان مومن را همانند خداوند می‌داند که دارای صفت عزت است. عزت به معنای نفوذناپذیری و سخت و مقاوم بودن در برابر فشارهای بیرونی و درونی است. زمین عزاز به معنای زمین سفت و سختی است که هیچ‌چیزی نمی‌تواند شکافی در آن ایجاد کند و راه نفوذ و رخنه‌ای بیابد. از آن جاکه چنین زمینی بسیار مقاوم و استوار است، به‌طور طبیعی مغلوب و مقهور کسی و چیزی نمی‌شود؛ ازاین‌رو عزیز را غالب غیر مغلوب و قاهر غیر مقهور نیز می‌دانند که لازمه چنین سرزمین و چیزی است و چون چنین سرزمین‌هایی کم است، به هر چیزی که نادرالوجود باشد نیز عزیز می‌گویند.

سخت و مقاوم بودن راهی است که انسان‌ها را از خطرات و ناملایمات نجات می‌دهد اما اعتقاد با معنی و هدف دار بودن جهان نیز از دیگر آموزه‌های قرآنی است که انسان را از دام افسردگی‌ها و اضطراب نجات خواهد داد.

«أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّهَ وَ لَمَّا یَأْتِکُمْ مَثَلُ الَّذینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْساءُ وَ الضَّرَّاءُ وَ زُلْزِلُوا حَتَّی یَقُولَ الرَّسُولُ وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ مَتی‏ نَصْرُ اللَّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَریب‏»(بقره: ۲۱۴)؛ «یا گمان کرده‌اید که به همین سادگی می‌توانید داخل بهشت بشوید؟! هنوز که شما مانند امت‌های پیشین به مصائب گرفتار نیامده‌اید، آنها آنقدر سختی و آنچنان پریشان و هراسان می‌شدند) که پیامبر خدا با مؤمنان و پیروانش همصدا می‌گردید و همه یک زبان می‌گفتند پس یاری خداوند چه شد؟! همه بدانند که یاری خداوند بسیار نزدیک است.»

بلاخره می‌تواند بعد از 90 روز و گذراندن فصل سخت پاییز برخیزد و دوباره تلاش کند. زمستان رسید. اما این زمستان می‌تواند زمستان دیگر باشد و برف شادی از آسمان ببارد. خدا را چه دیدی همانطور که حادثه می‌تواند زندگی‌ات را تغییر دهد شاید یک رویداد خوش بتواند شما را به جلو ببرد. مرهمی باشد بر زخم‌هایت. انسان همیشه به مرحم و رهایی باور دارد جهان تا بود چنین بود اما روزهای دیگری هم در راه است روزهای که خداوند در قرآن نویدش را داد. «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا؛ بنابراین مسلما با سختی آسانی است.».